Witaminy

Ogólnie

Witaminy  to organiczne związki chemiczne, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Muszą być dostarczane z pożywieniem, gdyż sam organizm nie potrafi ich wytworzyć – pomijając witaminę D, która produkowana jest przez komórki skóry pod wpływem promieni UV. Nazwa pochodzi od łacińskich słów vita (życie) i amina – związek chemiczny zawierający grupę aminową.

Witaminy nie należą do typowych składników pokarmowych, nie służą jako żródło energii i nie są strukturalnymi składnikami tkanek. Pełnią funkcję regulacyjną,  przez co są niezbędne dla wzrostu i rozwoju organizmu oraz prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych.

Witaminy dzielimy na dwie kategorie: rozpuszczalne w wodzie – witamina C, wszystkie witaminy z grupy B, oraz na witaminy rozpuszczalne w tłuszczach – A, D, E, K.

Witaminy rozpuszczalne w wodzie, czyli  C i B  nie są magazynowane, a ich nadmiar wydalany jest wraz z moczem. W związku z tym, te witaminy poza B12, w odróżnieniu od rozpuszczalnych w tłuszczach, muszą być stale dostarczane do organizmu w optymalnych ilościach.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli  A, D, E, K są magazynowane w ludzkim organizmie. Kumulują się tkankach bogatych w lipidy, przez co można je stosunkowo łatwo przedawkować, ale  także organizm toleruje bardziej ich niedobór.

Nazwa	Funkcja w organiźmie	Źródło	Rekomendowana ilość
Witamina       A	-zwiększa odporność na infekcje układu oddechowego -poprawia ostrość widzenia, stanowi środek pomocniczy w leczeniu wielu chorób oczu -wspomaga właściwe funkcjonowanie układu immunologicznego -skraca czas trwania chorób infekcyjnych -pozwala zachować w dobrym stanie błony śluzowe narządów i komórki nabłonka skóry -wspomaga wzrost, wzmacnia kości, skórę, włosy, zęby i dziąsła	mleko, masło, mięso, ryby morskie, tran, oleje roślinne, sałata, jarmuż, żółtka jaj, sery, śledzie, brukselka, winogrona, awokado	mężczyżni-1000RE (5000 IU) kobiety-800RE (4000 IU)
Witamina        D	-reguluje prawidłową gospodarkę wapniowo-fosforanową, potrzebną do budowy zdrowych kości i zębów -pomaga w leczeniu zapalenia spojówek -bierze udział w przyswajaniu witaminy A -Przyjmowana z witaminą A i C może przyczyniać się do profilaktyki przeziębień	ryby morskie: śledź, makrela, węgorz, tuńczyk,  łosoś,  sardynka, tran, żółtka jaj, masło roślinne, produkty mleczne	5mcg- 8mcg
Witamina       E	-pomaga w zachowaniu młodego wyglądu przez opóźnienie starzenia się komórek związanego z procesami oksydacyjnymi -zapobiega oksydacji „złego” cholesterolu -jest ważnym czynnikiem rozszerzającym naczynia i przeciwkrzepliwym -zwiększa dotlenienie i wytrzymałość organizmu -chroni płuca przed zanieczyszczeniami powietrza współpracując z witaminą A -pomaga w zapobieganiu chorobom nowotworowym -zapobiega powstawaniu skrzeplin i rozpuszcza już powstałe -działając moczopędnie, może obniżać ciśnienie tętnicze krwi -łagodzi kurcze łydek i bóle mięśni po wysiłku	oleje roślinne, kiełki zbóż, tran, pokrzywy, mięta, orzechy, jaja, soja	12 mg
Witamina        K	-pomaga zapobiegać wewnętrznym  krwawieniom i krwotokom -bierze udział w prawidłowym krzepnięciu  krwi -uczestniczy w formowaniu tkanki  kostnej -ogranicza rozwój nowotworów -odpowiada za gospodarkę wapniową i  mineralizację tkanek	kapusta, szpinak, żółtka jaj, soja, marchew, groszek, kalafior, sałata, brokuły	1 mg